Hardangervidda – reisverslag juni 2016

Hardangervidda

Henrik and Art op avontuur. Reisverslag van een meerdaagse hike op de Hardangervidda in juni 2016. 

Al een tijdje hing het in de lucht om een meerdaagse hike met schoonzoon Martijn te maken. Martijn is een getraind buitenmens van 24 jaar oud met een dijk van een conditie. Ikzelf voel de jaren al een beetje in de botten en spieren :cry: .  Met wat training vooraf en de gelofte dat we het ‘niet te gek gaan maken’, hebben we een deal.  Na een oriëntatie op de mogelijkheden in Schotland, is het Noorwegen geworden en om precies te zijn: de Hardangervidda. Dat is makkelijker bereikbaar pet auto en als de omstandigheden er naar zijn, zijn we flexibeler.

Henrik & Art

Hardangervidda

De Hardangervidda is een hoogvlakte in Noorwegen ten hoogte van Bergen. Een deel van het gebied is een nationaal park, of Nasjonalpark, zoals de Noren dat noemen. Dan hebben we het over ca 3400 km² van het totaal van 8000 km². De hoogte varieert tussen de 1200 en 1400 meter. Dit is boven de (noordelijke) boomgrens. Op de Hardangervidda groeien dan ook nauwelijks bomen. Het wordt beschouwd als ‘arctisch’ gebied.

In de winter is de hele hoogvlakte met een dikke laag sneeuw bedekt. In het voorjaar zorgt het vele smeltwater voor snelstromende kleine en grote waterstromen. Het westelijk deel is rotsachtig en bezaaid met stenen en rotsen. Het oostelijk deel is vlakker en droger, westelijk valt er aanzienlijk meer regen. De begroeiing bestaat uit verschillende soorten mossen, kleine arctische planten en hele vlakten rendiermos. Rendiermos is officieel een korstmos; dat wil zeggen een symbiose van een algensoort en een schimmel. De fauna bestaat uit een 100-tal vogelsoorten en zoogdieren onder andere veelvraat, lemming en poolvos.

Goudplevier op de Hardangervidaa

Ondanks de grotere kans op regen moet je in het westelijk deel van de Hardangervidda zijn voor mooie hikes. Door het geringe hoogteverschil kunnen zowel beginnende als gevorderde wandelaars hier hun hart ophalen. Ook zijn er goede mogelijkheden voor gezinnen met kinderen. Het seizoen begint op 1 juli en eindigt eind september. In deze periode zijn over de meeste stromen tijdelijk zomerbruggen geplaatst en is de meeste sneeuw wel verdwenen.

Als je geen zin hebt om met een zware uitrusting op je rug te gaan slepen, bieden de door de Noorse toeristenbond (DNT) beheerde hutten uitkomst. Er zijn drie typen hutten: bemenste hutten die een ruim verblijfsaanbod aanbieden, onbemenste hutten met voorraad die je tegen betaling kunt gebruiken en hutten zonder voorzieningen. Als lid van de DNT kun je een sleutel ter beschikking krijgen om van de hutten gebruik te maken.

Vertrek naar de Hardangervidda

De reis ving nog net aan op vrijdag 24 juni, we gingen namelijk 23.58 uur de deur uit. De volgende dag om 10.15 uur kwamen we in Hirtshals (Denemarken) aan voor de boot naar Noorwegen. Bij het inchecken werden we door een buitengewoon vriendelijk meisje bij naam welkom geheten. “Hello Henrik and Art, your voucher please?”. In de Scandinavische landen wemelt het van de leuke, spontane blonde meisjes. De overtocht van Hirtshals naar Kristiansand neemt 3 uur 15 min. in beslag. Om 17.30 uur stond onze tent aan het meer Byglandsfjorden (niet aan de kant van de autoweg 9).

Allemansrecht

Een van leukste aspecten van Noorwegen is dat je in principe overal mag kamperen. Dit heet in Scandinavië het Allemansrecht. In Noorwegen maakt men onderscheid tussen ‘Innmark’ (privéterrein) en ‘Utmark’ (vrije natuur). Waar dit in grote lijnen op neerkomt is dat het toegestaan is om vrij te wandelen, te kamperen, te fietsen, zwemmen en paddenstoelen en bessen te plukken. Je mag maximaal twee nachten op de zelfde plek verblijven en alle sporen moeten worden uitgewist. Het spreekt vanzelf dat je geen afval achterlaat, dieren verstoort of planten beschadigt. Je blijft uit het directe zicht van dichtstbijzijnde bebouwing, rijdt geen kleine paden die privéterrein zijn in en in de bergen verblijf je minimaal 150 meter van een berghut. En nog wat, dit geldt niet voor mensen met een camper.

Hutten op de Hardangervidda

Op zondag 26 juni reisden we door richting Hardangervidda. Het schiet in Noorwegen niet heel erg op in het verkeer. Reken er op dat je gemiddeld niet meer dan tussen de 50 en 60 km per uur aflegt. We hebben zelfs een keer meegemaakt dat de weg gewoon ruim twee uur dicht ging in verband met werkzaamheden. Als je dan ergens op tijd moet zijn, ben je mooi de klos. Iets om rekening mee te houden, dus. Een bezoek aan het Hardanger Natursentrum in Eidfjord mocht natuurlijk niet ontbreken. Hierna door naar Dyranut, waar we een nacht in een hut verbleven. De temperatuur in Dyranut was een graad of 8 C. In combinatie met het regenachtige weerbeeld: ronduit kil.

Op pad

Dag 1

Wandelpad op de Hardangervidda

Op maandag gingen we rond 09.30 uur op pad. Het was bewolkt bij een temperatuur van nog geen 10 graden. We volgden een gemarkeerde route. In Noorwegen is dat in de regel dat je dan van de ene rode T naar de andere loopt. Over het algemeen was de route goed te volgen, soms was het even zoeken naar de volgende T. Door erosie was die soms vaag geworden en vooral op een wat grotere afstand niet goed te zien. Onze Pocket Scope van Silva kwam goed van pas. Overigens is het van belang dat je altijd met behulp van GPS, kompas, kaarthoekmeter en goede kaart (1:25.000 of 1:50.000) exact je positie kunt bepalen. Zo houd je een goed beeld van je voortgang en of je nog op de juiste track zit. Soms kruisen routes zich en een foutje is zo gemaakt.

Op veel stukken was er wel iets van een pad, soms ook helemaal niet. Er waren nog vrij veel sneeuwvelden en stromingen die net niet meer doorwaadbaar bleken met de Gamaschen. Die dingen kun je hier goed gebruiken.Dan was het een kwestie van een geschikte oversteek zoeken, schoenen uit, crocs aan, broek oprollen en het water in. Wat je er vooral van krijgt zijn steenkoude voeten.

Ook in juli nog volop sneeuw

Tegen vijven ’s middags besloten we een plekje te zoeken voor onze tent. Vlak bij een redelijk groot meer (Langavatnet), waar we een kans op forel verwachtten. Later op de avond vingen we er ieder eentje. Deze forellen hadden geluk. Het was al laat, we waren moe en hadden geen zin meer in vis slachten en bakken. De jongeman leerde dat je je hengel nooit plat achter je moet neerleggen – een stap naar achteren en je hengel zegt krak…. En zo geschiedde.

Na een volle dag lopen bleken we hemelsbreed nog maar 13,4 km van de start verwijderd te zijn. Dat viel ons tegen en bracht ons tot het besluit de route in te korten. Achteraf bleek dit niet nodig te zijn, na dit punt werd de begaanbaarheid van het terrein een stuk beter en hoefden we nog nauwelijks de schoenen uit voor een oversteek. Maar dat wisten we toen nog niet.

De nacht was steenkoud. We hebben het beiden niet warm gekregen. Ondanks de donzen slaapzak met een comforttemperatuur van 0^oC, tent en bivakzak. Next time, laten we de bivakzak thuis en nemen we een lakenzak mee en thermo-ondergoed als pyjama.

Op de crocs de beek over

Wandelen op zijwieltjes

Als je vertelt dat je op pad bent geweest met wandelstokken, word je al snel in een hoekje geplaatst. “Weer zo’n eentje van de grijze golf die de mountainbikers in de weg loopt”. Nou, ik was dolblij met mijn trekking stokken. Bij de goede paden werden ze op de Nordic Walking manier ingezet: achter je houden en afzetten. Dit scheelt een stuk wat snelheid en gemak betreft. In zwaarder terrein op de ’trekking manier’ voor je houden, voor een goede balans. Veel hoogteverschil is er niet op de Hardangervidda, normaliter zijn bij afdalingen stokken van grote waarde om het gewicht van je lichaam gedeeltelijk over te brengen naar de stokken in plaats van je knieën. Zonder trekkingstokken was ik zeker een paar keer onderuit gegaan, vooral bij het oversteken van de vele stroompjes.

Wandelen op de Hardangervidda

Dag 2

Op de tweede dag vertrokken we om ca 09.30 uur richting Stigstuv. In tegenstelling tot de vorige dag bleek de route nu over redelijke paden te gaan. Stroompjes waren er wel, maar geen waarvoor de schoenen uit en de crocs aan moesten. Het landschap was minder spectaculair dan op de eerste dag. Minder rotsen in het landschap, minder sneeuwvelden – wel groener. Sommige stukken waren behoorlijk drassig.

Het was een prachtige dag waarop de zon geregeld scheen. Na de middag liep de temperatuur op tot een kleine 14 graden. Het lopen ging vlot. We hadden onze doelstelling al aan het begin van de middag bereikt. Ook nu een mooie plek gevonden. Op een heuveltje bij een meer. Dit gaf ons de gelegenheid om zonder hinderlijke rugzak wat uitstapjes in de omgeving van de tent te maken. En genoeg tijd om ons geluk op de forel te betrachten. Dat geluk bleek er te zijn. Het meertje wemelde van de forel – zoals op zoveel plekken op de Hardangervidda. We vingen er vlot vier waarvan er twee de pan ingingen. We zijn er snel mee gestopt om geen onnodig dierenleed te veroorzaken.

Voor het vissen op de Hardangervidda is officieel een vergunning nodig. Wij zijn braaf genoeg om zo’n vergunning te willen kopen, maar zijn het stomweg vergeten….

Vissen op de Hardangervidda

Waak er voor om in het buitenland zonder vergunning (op forel) te gaan vissen. Veel landen beschouwen dit als een misdrijf: stroperij. Hoe dat in Noorwegen precies zit weet ik niet.

Panklaar

Ochtendrituelen

Ik ben gehecht aan mijn ochtendrituelen. Als het maar even kan dan houden we die in ere, waar ook ter wereld. Dus ook op de Hardangervidda. Het ritueel bestaat uit het innemen van voedsel, het kwijtraken van niet gebruikte voedselresten (in de natuur heet dat de Forest Dump) en het reinigen van de buitenzijde van het lichaam. Na deze handelingen is het wat katterige ochtendgevoel geheel verdwenen en kan men de hele wereld weer aan. Een verstoring van het ritueel daarentegen kan leiden tot slecht begin dat in een ongunstig geval de gehele dag kan doorwerken.

Voor het graven van een latrine was er het lichtgewicht plastic schepje. Een geschikte plek is zo gevonden. Wat je zit sowieso midden in het landschap. De bovenlaag van rendiermos liet zich makkelijk in de juiste vorm afplaggen. Plagje netjes bewaren en vervolgens een gat graven op de gewenste diepte en afhankelijk van het te verwachten volume. Drukje erin, zand erover en het plagje er weer op. Klaar is Kees. Niemand die er nog iets van ziet.

Van privacy is op een hoogvlakte nauwelijks sprake. Daar staat tegenover dat je nog nooit zo’n weids uitzicht heb gehad op de WC. Het reinigen van het lichaam doe je in het meer of het stroompje, dat altijd in de buurt is. Gebruik een zeep die het milieu niet belast. Wij gebruiken de Bio Soap van Care Plus.

Dag 3

Minder spectaculair – maar blijft mooi

Wederom een koude nacht (3^oC). Redelijk vroeg op en voor negen uur waren we al op pad. Weer was verder – boven verwachting – prima. Wel een harde wind. De paden waren meer dan goed en we schoten flink op. Uiteindelijk waren we zo dichtbij de hut, dat we besloten om daar de nacht maar door te brengen in plaats van in het veld. Achteraf wel een goede keuze, want het ging ’s avonds keihard regenen. Hemelsbreed hebben we 11 kilometer afgelegd. Op ons gemakkie. Plantjes fotograferen, holtes onder de sneeuw bestuderen en vooral genieten!

Voedselbereiding

Potje koken op de Fastboil

Het kooktoestel dat we meehadden was een Highlander Fastboil, dat is een Jetboil, maar dan van Highlander. Net zo goed, maar wel een stuk goedkoper. Handig ding vooral voor het koken van water. De Highlander fastboil is voorzien van een piëzo ontsteking. Die doet het overigens bij lage temperatuur en op hoogte niet al even goed. Dus altijd een firesteel meenemen. En je oudoormes in natuurlijk volledig in stijl een Scandinavisch mes. Bij de opening in 2008 van het National Park heeft het Noorse Brusletto een speciaal outdoor mes uitgebracht, de Hallingkarvet.

Met een Jetboil heb je in een mum van tijd het water koken. Dat was nodig omdat het meegenomen proviand grotendeels bestond uit de gedroogde instantmaaltijden van Adventurefood. Beetje water erbij en je hebt een acceptabele maaltijd. Vooral koolhydraten, maar dat is wel Oké  als je de hele dag op pad bent. Als je ook eens iets dergelijks gaat doen, ga dan langs een Aziatische Toko. Daar liggen ook gedroogde maaltijden, aanzienlijk goedkoper. Door het kostenplaatje zijn we op het idee gekomen om zelf maaltijden te gaan drogen. Leuke activiteit om in de winter op te pakken. Voor het nuttigen gebruikten we een lichtgewicht titanium LMF spork uit de eigen webwinkel. Erg handig omdat er een lange steel aan zit en je dan goed onderin de zakken kunt komen om de maaltijd er uit te lepelen.

We verlaten de Hardangervidda

Rijden door een ansichtkaart

In de loop van donderdag weer terug richting Kristiansand. De bedoeling was om niet heel lang te rijden en nog ergens halverwege een mooie plek te zoeken aan een rivier of een meer. Wat wandelen, misschien nog een keer vissen. Nu is rijden in Noorwegen in de regel geen straf. Je rijdt als het ware door een verzameling ansichtkaarten. Helaas viel er veel regen, een deel van de weg meer dan twee uur dicht en ten slotte hebben we er uren over gedaan om een geschikte plek voor de tent te vinden. Misschien waren de eisen te hoog. Uiteindelijk vonden we een acceptabel plekje aan een meer. Niet onze droomplek, maar op een gegeven moment is het mooi geweest. Hier werden we pas echt geconfronteerd met het verschijnsel knutje, die in aanvalslinies van circa 230.000 exemplaren op ons doken.

Welkom in Knutjesland

De knutjes (midgets)

De knut is een klein uitgevallen soort mug, die in grote aantallen gewervelden aanvalt. Net als de ons bekende overlastgevers in de slaapkamer is de vrouwelijke knut ook afhankelijk van minimaal één bloedconsumptie om eitjes aan te kunnen maken. Op de heenweg hebben we er op de eerste dag ook wel wat last van gehad, maar niet in de mate waarop we op de laatste avond met het verschijnsel knut werden geconfronteerd. De massa is zo groot dat het insmeren met deet een volstrekt zinloze actie was. Een muskietennet voor je hoofd was handig geweest, maar hadden we niet bij ons :cry:

We kwamen er al snel achter dat de mens in wandeltempo sneller is dan het knutje vliegt. We hebben ons biertje dus rustig wandelend geconsumeerd. Geen pauze nemen of vertragen. De volgende stap tegen het knutje was het maken van een kampvuur van enige omvang, dat hielp ook wel, evenals het opsteken van een sigaar. We werden pas echt gered door een opstekend briesje, dat kennelijk te sterk was voor het knutje. Men trekt zich dan massaal terug binnen de beschutte bosrand, waar je dan even niet heen moet gaan om te plassen. Zo kwamen we de avond wel door.

De volgende ochtend was er wederom geen houden aan. Snel inpakken en wegwezen. Ontbijten doen we wel ergens langs de weg. Overigens hebben we op de Hardangervidda geen knutje gezien. Op het moment zelf had ik niet heel veel last van de prikjes der knuts, wat rode vlekjes. Pas de volgende dag begon het overal te jeuken. Zeker voor reizen naar Noorwegen in de zomer is het meenemen van een muskietennet voor het gezicht wel een aanrader.

Laatste dag

Weer rustig aan richting Kristiansand. Regen, regen, regen. Ontbijten (pannenkoeken) deden we maar op een parkeerplaats onder het afdakje bij het toiletgebouw. De boot vertrok om 16.30 uur richting Denemarken. Om 05.00 uur waren we weer thuis in Ede.

Noorwegen is ook geliefd bij de babyboom bikers

Op zoek naar goede spullen voor basic kamperen? Kijk dan eens bij onze spullen. Vooral voor dit soort trips zijn de eenpersoons Highlander Blackthorn 1 en de tweepersoons Highlander Blackthorn 2 heel geschikt. Makkelijk mee te nemen, makkelijk op te zetten. Mooie prijs.

BewarenBewaren