Waarom zou je een Opinel zakmes willen hebben?

Opinel

Je hebt besloten om een zakmes te nemen. Welke kies je dan? Zakmessen te kust en te keur en het blijft natuurlijk een kwestie van persoonlijke smaak. Twee Europese merken springen er uit:  het Zwitsere zakmes van Victorinox of het zakmes van het Franse Opinel. Houd je van simpelheid, degelijkheid en eenvoud in combinatie met een decennia lang beproefd concept? Dan kom je uit bij Opinel. Ze zijn er alle soorten en maten, ook voor kinderen. Je bent overigens in goed gezelschap; Pablo Picasso was ook dol op Opinel. Nooit de deur uit zonder zijn Opinel.

Ik heb altijd mijn (blauwe) Opinel Zakmes No. 7 bij de hand. Je hakt er niet het kampvuur bij mekaar als je lekker aan het bushcraften bent. Dan heb je meer aan een Scandinavisch mes. Maar verder kan het ding veel. Schillen van fruit, openmaken van brieven en dozen, in hout kerven, allerlei dingen ergens uit pulken – noem het maar op. Maar ook in de keuken is het fantastisch ding. Met zijn dunne en haarscherpe lemmet komt ie overal makkelijk doorheen.

Het handvat (heft) van de meeste typen Opinel zakmessen is van beukenhout gemaakt. Het ligt lekker in de hand en is verkrijgbaar is diverse kleurtjes.Ook over de ‘vissenstaart’ aan het einde van het handvat is nagedacht. Het beschermt de punt van het mes en het beschermt de gebruiker tegen onbedoeld contact met de scherpe punt. Bovendien is deze constructie handig als het mes een beetje vast in het handvat komt te zitten: coup du savoyard. Maar hierover later meer.

De purist gaat voor de carbon versie (zo is het ooit begonnen). Die kunnen een beetje roesten als je hem niet goed verzorgt en verkleuren wat . Maar dit is voor de liefhebber geen obstakel. De roestvrije versie (inox) blijft mooi zilverkleurig, maar laat zich niet zo eenvoudig scherp slijpen als de carbon. Inox is een paar eurocenten duurder.

Vanaf No.5 hebben de Opinellen een veiligheidssluiting, virobloc genaamd. Ook van zo’n briljante eenvoud. Gewoon een ring die je open en dicht kunt zetten voorkomt onverhoeds inklappen bij gebruik of uitklappen in ruste.

Opinel zakmes voor boeren en huisvrouwen

Het eerste Opinel zakmes werd aan het einde van de 19e eeuw ontwikkeld door Joseph Daniel Opinel, die uit een familie van ambachtelijke smeden kwam. Hij maakte de klassieker in allerlei maten. Tegenwoordig wordt de de kleinste niet meer gemaakt en lopen de maten van No. 2 (3,5 cm lemmet) tot No. 12 (12 cm lemmet). In 1955 werden de zakmessen van Opinel uitgerust met de viroblok sluiting. Een vernuftige en uiterst simpele vergrendeling van het mes, zowel in het gebruik als ingeklapt.

Het mesje werd al snel populair bij boeren, landarbeiders, vissers, bakkers etc. Maar ook huisvrouwen ontdekten het handige en veelzijdige mesje dat makkelijk te slijpen bleek aan de stoeprand. Het betrouwbare en goedkope mesje veroverde het Europese vasteland. Engeland en Amerika volgden snel toen de soldaten uit WOI en WOII met Opinel zakmessen naar huis keerden.

 Opinel tips

Coup du Savoyard

Hout is een levend materiaal en vocht, temperatuur e.d hebben invloed. Soms zet het hout wat uit en is het lemmet wat lastig uit het handvat te halen. Is dat het geval dan gebruik je de ‘Coup du Savoyard’. Een simpele techniek die al generaties lang wordt doorgegeven.

Zorg dat de virobloc vergrendeling open staat. Pak het handvat vast aan de kant van het virobloc. De opening aan de onderkant. Tik hard op een oppervlakte en het lemmet is makkelijk te openen.

Je kunt de Coup du Savoyard ook gebruiken om het mes met één hand te openen. Geef het mes een flinke tik, zodanig dat de punt er helemaal uit komt. Zet de punt op een oppervlak en beweeg naar achteren totdat het mes geopend is. Vergeet niet de virobloc te sluiten.

Modificeren

Voor de knutselaar zijn er mogelijkheden te over om je Opinel te ’tweaken’. Van een van onze klanten kregen we de volgende foto’s:

Hier heeft een Opinel  zakmes Inox No.12 de vorm gekregen van de Opinel Bricolage. De lemmetsleuf is aan het eind gevuld met een stukje beukenhout (lijm 170 kg/cm), een stukje van een gegalvaniseerde kopspijker zorgt voor een makkelijke en effectieve ‘coup de Savoyard’ – om het mes met een tik te kunnen openen. Een leren veter is aangebracht door een klein geboord gaatje, en het mes heeft twee lagen lichte beits gekregen.

Houtsnijwerk

Het beukenhout leent zich heel goed om te bewerken. Met een beetje creatief kerven maak je van je zakmes een persoonlijk kunstwerk. Naast houtsnijwerk laat het handvat zich ook prima inleggen met (edel)steentjes of andere materialen. Laat je inspireren op opinelmod.com

Onderhoud

De roestvrije Inox heeft weinig onderhoud nodig. Misschien een keer een druppeltje olie om het openen en sluiten soepel te houden. Je wast het zakmes gewoon af onder de kraan. Scherp houden kan met een aanzetstaal of iedere andere messenslijper. Houd het handvat zoveel mogelijk droog.

De carbon versie kan roesten. Als je hem na ieder gebruik afveegt, zal dat roesten in de praktijk reuze meevallen. Roest verwijder je door licht te schuren, een schuursponsje werkt goed (geen metalen, uiteraard). Om roestvorming te voorkomen smeer je het mes af en toe in met wat olie. Bijna alle oliën zijn goed, maar gewoon olijfolie voldoet prima. Je hoeft je dan ook geen zorgen te maken als je je Opinel voor voedsel gebruikt.

Op internet vond ik nog ergens een claim om roest van het carbon lemmet te voorkomen. Steek het mes in een citroen, laat het daar een tijdje zitten. Het lemmet wordt wel zwarter, maar zal niet meer roesten.

Klemmen lemmet of te los

Als het mes lemmet klemt en lastig is te openen doe dan wat olie of teflon spray op het draaipunt en open en sluit het mes een aantal keren snel achter elkaar.

Een mes dat te makkelijk opent is niet fijn. Om dit op te lossen haal je eerst de virobloc ring eraf. Je kunt dit doen met behulp van een tangetje en een kleine schroevendraaier. Vervolgens tik je op een stevige ondergrond met een kleine hamer (en met beleid) te hoogte van het draaipunt, totdat je de gewenste weerstand te pakken hebt.

Een virobloc veiligheidsring die klemt los je op door met een puntig tangetje de lipjes wat elkaar te trekken. Kleiner maken is een kwestie van wat indrukken met een grote tang (waterpomptang oid). Wil het niet lukken met de ring er nog om, haal hem er dan af.

Heb je ook een leuke Opinel tip? Laat het ons weten en we zetten hem er bij.

Een Opinel koop je natuurlijk bij Natuurgadgets.nl