Brandnetel: werd je geprikt door een mannetje of een vrouwtje?

door Henk · 11 juli 2014

Zinloos geweld

Ooit, in de lagere school leeftijd (die heette toen nog zo), eens heel ongelukkig in een groep brandnetels gefietst. Het was uiteraard zomer, dus met de korte broek aan. Een traumatische ervaring. Direct de dag erna werd er op mijn initiatief een groepje opgericht met als doel alle op de Noord Veluwe voorkomende brandnetels neer te slaan. Dit groepje heeft wel een hele middag bestaan en heeft veel brandnetels met een tak geslagen. Zinloos geweld avant le lettre. Om deze jeugdzonde een beetje goed te maken nu een ode aan de brandnetel.

Mannetje en vrouwtje brandnetel

We zijn er allemaal wel eens door geprikt. Niet dat het nu direct veel verschil maakt in ongemak, maar werd je nu door een mannetje of een vrouwtje geprikt? Want die zijn er namelijk, mannen en vrouwen brandnetel; in de plantenwereld heet dit tweehuizig. De brandnetel bloeit in de oksel van zijn of haar bladeren en aan de bloeiwijze is goed te zien waarmee we te maken hebben. De vrouwelijk bloeiwijze hangt wat naar beneden (vooral na de bestuiving), die van de mannelijke planten hangt een stuk rechter of is opwaarts gericht. Door de stampers met stuifmeel ogen de mannelijke bloemen wat geler van kleur. Met een goede loep zijn de meeldraden te zien. Bij de vrouwelijke planten de stamper.

In Nederland komen twee soorten voor. Alleen de grote brandnetel (Urtica dioica) is tweehuizig, de kleine brandnetel (Urtica urens) is eenhuizig, dat wil zeggen dat een bloem zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken heeft (meeldraden en stamper).

Brandnetel jeuk

Het blad van de brandnetel is aan de onderkant bezaait met kleine injectienaaldjes die in je huid breken en dan hun gif afgeven. Over het algemeen is het bultje en de jeuk zo weer weg, maar je kunt dit versnellen door de plek in te wrijven met een gekneusd blad van de (brede) weegbree. Beide soorten houden van schrale grond en eigenlijk groeit er altijd wel weegbree bij brandnetels is de buurt. Hondsdraf schijnt overigens ook te werken. Zorg wel dat je het sap er goed uitknijpt en op de plek wrijft.