Perseïden – meteorenzwerm op 12/13 augustus
Perseïden
In de nacht van dinsdag op woensdag 12/13 augustus 2014 is de meteorenzwerm de Perseïden weer te zien, een waar festival van ‘vallende sterren’. Het maximum valt dit jaar rond een uur of 2 ’s nachts. Omdat de maan nog bijna vol is, zullen de zwakkere meteoren niet te zien zijn door het maanlicht. Maar er blijven er nog genoeg over: zo’n tien tot twintig per uur. Enige dat we nog nodig hebben om van dit spektakel te kunnen genieten is een heldere nacht.
Meteoroïde – meteoor – meteoriet
Elke dag zijn er wel ‘vallende sterren’ of meteoren te zien. Elke avond zijn dat er gemiddeld zes per uur, in de loop van de nacht neemt dit toe tot soms wel achttien. Een meteoor ontstaat doordat er stof- of gruisdeeltjes uit de ruimte de dampkring (op een hoogte tussen de 80 en 100 km) van de aarde binnendringen. Deze stofdeeltjes zijn vaak afkomstig van kometen. Als de deeltjes in de dampkring komen laten ze kortstondige lichtsporen zien, waarvan een groot deel met het blote oog te zien zijn. Zolang het deeltje nog in de ruimte zweeft heet het een meteoroïde, het lichtspoor dat ontstaat als het deeltje in de dampkring verbrandt is een meteoor. Soms is een meteoroïde zo groot dat hij bij de val door de dampkring niet geheel verbrand, dat is een meteoriet. Dit gebeurt iedere nacht wel ergens op aarde. De laatste meteoriet in Nederland boorde zich in 1990 door het dak van een huis in Glanerbrug.
Lichtspoor
In tegenstelling tot wat veel mensen denken is niet het verbranden van het deeltje dat we zien bij een meteoor. Het licht dat bij de verbranding vrijkomt is veel te zwak om vanaf de grond te zien. Door de grote snelheid waarmee de aarde en het deeltje elkaar naderen (tussen de 15 en 70 km per seconde) komt het deeltje keihard in botsing met de moleculen in de lucht. Hierbij komt na een natuurkundig proces een grote hoeveelheid energie vrij in de vorm van licht: de meteoor. Soms brokkelt er een groter stukje van een komeet af. Komt zo’n brokje van enkele centimeters in de dampkring terecht dan ontstaat er een heel heldere meteoor. Zo’n heel heldere meteoor heet dan een vuurbol of bolide. De meteoor op 15 februari 2013 nabij de Russische stad Tsjeljabinsk was ongekend zwaar en de schokgolf ontstond door het binnendringen van de dampkring richtte veel schade aan.
Meteorenzwerm
Tijdens de jaarlijkse rondgang om de zon komt de aarde regelmatig in delen van de baan waarin zich veel stof- en gruisdeeltjes bevinden. Dit zijn plaatsten waar ooit een komeet langstrok. Een komeet laat altijd een spoor van deeltjes achter (de staart). Daarom is een meteorenzwerm goed voorspelbaar. Deze plekken met troep zijn redelijk constant en ieder jaar op hetzelfde tijdstip gaat de aarde er dus doorheen. Vergelijk dit met het rijden op een rotonde. Als er ergens een zwerm muggen danst en je rijdt er doorheen dan heb je bij ieder rondje op dezelfde plek een partij muggen geplet tegen de voorruit.
Andere bekende meteorenzwermen zijn de Geminiden in december en de Boötiden in januari.
Interesse om verder te gaan met sterrenkijker en astronomie?
